Er was een tijd dat rnijn oudste zoon (ook een Bob Evers-liefhebber) en ik regelmatig aan tafel de volgende zin citeerden, tot onbegrip van onze huisgenoten: 'Tot op heden is Arie Roos vermoedelijk houder van het Schevenings record voor het verwekken van een zo groot mogelijke paniek in zo kort mogelijke tijd ... en met zo weinig mogelijk hulpmiddelen.' We vonden dat beiden zo'n mooie typische Van der Heide-zin: iets onzinnigs op een quasi-serieuze manier verwoorden.

Wie mijn bijdrage in de vorige Bob Evers Nieuwsbrief over de jacht op het Grimbos-goud heeft gelezen. zal het niet verbazen dat mijn favoriete Bob Evers-boek van de op zich staande titels (die dus geen deel uitmaken van een serie van drie) Kabaal om een varkensleren koffer is, waaruit bovenstaande zin afkomstig is. De reden? Misschien omdat dit het eerste Bob Evers-boek is dat ik ooit las... Maar belangrijker is wat ik in het verhaal over de Grimbossen al aangaf: het verhaal speelt in een voor mij bekende omgeving. Ik kwam in die tijd regelmatig bij mijn oma in Den Haag en bij die bezoekjes gingen we altijd ook wel even naar Scheveningen. (Als Amsterdams jongetje was ik jaloers op de Gevers Deynootweg. Zulke mooie straatnamen hadden wij niet ... ). Tegenwoordig kom ik veel in Den Bosch en omgeving, waar het verhaal zich voor een belangrijk deel afspeelt.
Kabaal om een varkensleren koffer is een van de twee boeken uit de serie waarin Bob niet aanwezig is en waarin Arie en Jan het alleen opknappen. (het andere is Tumult in een toeristenhotel). Dat wordt verklaard door het feit dat het verhaal in de - korte - pinkstervakantie speelt en Bob er gewoon niet bij kan zijn.

Klassiek

De eerste hoofdstukken uit Kabaal om-een varkensleren koffer behoren mijns inziens tot de klassieke stukken uit het Van der Heide-oeuvre. Alle ingrediënten voor een pittig avontuur worden daar systematisch en in een hoog tempo aangedragen: in de pinkstervakantie dorstig en hongerig op het station van Utrecht zonder geld zitten terwijl het bloedheet is, aangesproken worden door een onbekende man die vraagt of je tegen beloning een koffer naar Scheveningen wilt brengen, bij aankomst in het pension bemerken dat degene aan wie je de koffer moet afleveren (een zekere heer Buikmans) niet aanwezig is, aangesproken worden door een man in een groen pak die ook in het pension logeert en zegt een goede vriend van Buikmans te zijn, daar niet op ingaan maar wel gebruik maken van het aanbod van deze Groene Man om zich op zijn kamer op te frissen, daar door hem worden opgesloten en hem er vandoor zien gaan met de koffer en dan: raam open en paniek maken in Scheveningen!

Zwakke punten

Hoewel het dus een van mijn favoriete boeken is ben ik niet blind voor enkele zwakke punten in het koffer-verhaal. Zo is het eigenlijk niet goed te begrijpen dat de man met het zwarte snorretje (die later de procuratiehouder Van Busekom blijkt te zijn) de koffer met de papieren - die cruciaal zijn in het proces van Buikmans tegen de Handelsmaatschappij Nederland-Duitsland N.V. - zo maar aan twee vreemde jongens - ook al lijken dat onschuldige kampeerders - meegeeft.
Ook niet erg waarschijnlijk is dat de Afghaanse windhond die de jongens 's ochtends in het bos van Vught wekt precies de windhond van de Groene Man is naar wie ze op zoek zijn.

Vergelijken

Laat ik hieronder, net als bij de Grimbos-geschiedenis, de oorspronkelijke tekst (ik bezit de tweede druk van de gebonden editie uit 1954) vergelijken niet de pocketeditie die ik heb (vijfde druk, 1967). Er is best weer een aantal opmerkelijke verschillen te zien, hoewel ik er niet voor insta dat ik alles heb ontdekt.
Het omslag van de gebonden editie bevat dezelfde fout als dat van Een motorboot voor een drijvend flesje (zie vorige BE- Nieuwsbrief). We zien de potsierlijk dikke Buikmans met daarachter de drie jongens ... van wie er dus maar twee werkelijk in het verhaal aanwezig zijn. Daarnaast klopt de kleding van Buikmans op het ontslag maar gedeeltelijk met de beschrijving die Van der Heide daarvan in het boek geeft: 'een hardgeel, kort broekje met paarse riem' en 'een paars-met-geel Amerikaans swinghemd vol met saxofoons, drums, negers en microfoons'. De pocketeditie maakt de fout van de drie jongens niet: daarop staat een afbeelding van Arie en Jan. die aan het eind van liet avontuur bij Giethoorn met een vuurwapen worden bedreigd door mevr. Straperli, de echtgenote van de Groene Man.

Op blz. 7 van de gebonden editie zegt Jan: 'Je had niet over honger moeten beginnen. Dat is niet interessant genoeg.' In de pocketeditie is daaraan toegevoegd: 'Zeker niet in een welvaartsstaat.'

Op blz. 11 van de gebonden editie staat iets wat naar mijn idee niet kan. De jongens hebben even tevoren 25 gulden gekregen van de man met het zwarte snorretje in de Skoda: hun beloning voor het brengen van de koffer van Utrecht naar Scheveningen, waarvan ze ook de kosten moeten betalen. Arie zegt dan: 'We verdienen op deze reis zeker een tientje de man.' Dat lijkt me onmogelijk, zelfs in 1954. Van die ƒ 25 hebben ze eerst twee koppen koffie en drie broodjes rosbief de man betaald en moeten ze ook nog de treinreis naar Den Haag en de tram naar Scheveningen financieren. In de pocketeditie is deze passage op één punt gewijzigd. Daar wordt gesproken van 'bijna' een tientje in plaats van 'zeker' een tientje. Maar ook bijna een tientje verdienen met deze kosten was anno 1967 niet goed mogelijk.

In de gebonden editie is nog sprake van een auto met een N-nummer, afkomstig uit Noord Brabant. In de. pocket is dat veranderd, want dat systeem van autoregistratie bestond toen niet meer. Nu vindt Arie het vreemd dat de auto van de man met het zwarte snorretje gekocht is in Breda, terwijl deze zegt dat hij in Nijmegen woont.

Op blz. 11 van de gebonden editie noemt Jan Arie een 'uil'. In de pocket is dat geworden een 'dikke uil'.

In de gebonden editie (blz. 14) kost een taxi van Den Haag naar Scheveningen nog 'minstens een riks'; in de pocket is dat 'minstens vier piek'.

In de gebonden editie (blz. 21) is de politiepost gevestigd aan de Gevers Deynootweg; in de pocket is dat de Duinstraat geworden. Op blz. 22 rijdt een jeep van de politie met gillende sirene de boulevard af, terwijl dit in de pocket de Nieuwe Parklaan is geworden.

Flink wat verder in het verhaal, op blz. 84 van de gebonden editie, vraagt Jan aan twee politiemannen in Vught of die een donkergroene Packard two-seater hebben gezien (waarin de Groene Man zich verplaatste, maar die eigendom is van de Freule van Laeielier en die de dag daarvoor gestolen blijkt voor het hotel van De IJzeren Man in Vught). In de pocket is de Packard een donkergroene Austin Healy twoseater geworden.

In Den Bosch bestaat wel de Verwerstraat, maar niet de erverstraat. Een geboren en getogen Bosschenaar die ik raadpleegde herinnerde zich dat er in Den Bosch inderdaad een Wilhelmina-hotel was (waar mevr. Straperli logeert), echter niet in de Verwerstraat, maar in de Hinthamerstraat/hoek St. Jacobstraat. Er bestond ook een garage Vullinghs (waar mevr. Straperli haar auto laat repareren), inderdaad in de Vughterstraat.

Het kenteken van de auto van mevr. Straperli is veranderd van N-359576 in PS 17-48. De wagen die de monteur beschrijft is overigens in beide edities 'een donkerblauwe open Talbot-racewagen van 1937 met electrische (elektrische) versnelling - en dat had in de pocket natuurlijk aangepast moeten worden. In beide edities staat hier wel een van mijn favoriete Van der Heide-omschrijvingen: 'Haar idee van reizen is een soort tournee van garage naar garage.'

Op blz. 187 van de gebonden editie staat een lelijke spelfout: 'gijntjes' in plaats van 'geintjes'. Is in de pocket hersteld.
Ook hier - zoals in de hele serie - de wijzigingen wat betreft de voedsel- en drankmerken. Op blz. 206 van de gebonden versie vindt Arie kaas en Haust-toast. In de pocket is dat veranderd in Droste-flikken en London-tonic. Uiteraard is ook elders in de pocket alles wat met Coca Cola te maken heeft geschrapt.

PS 1. Nog even snel gekeken in de laatst verschenen pocketuitgave van Kabaal (20e druk). Gelukkig! Arie Roos is nog steeds houder van het Schevenings record voor ... enz.

PS 2. Een kleine correctie op mijn bijdrage aan de vorige BE Nieuwsbrief. De juiste spelling is American Hotel (in Motorboot voor een drijvend flesje).

© 1994 Hans en Ton Kleppe, Jacoba van Heemskerckstraat 7, 3351 SP Papendrecht

Naar de inhoudsopgave van deze nieuwsbrief Naar de rubriek "de Bob Evers-nieuwsbrief" (algemene informatie) Naar de homepage