Nieuwsbrief 12  © juli 1998 - 6e jaargang nr. 2 

Bob Evers en de "plaatjes"

door Jack Nowee

Tekening van Frans Mettes        Hoewel de jongste generatie Bob Evers-liefhebbers opgroeit met de omslagillustraties van Bert Zeijlstra, is de naam Frans Mettes toch onlosmakelijk verbonden met deze serie.
Op de eerste plaats was hij de eerste illustrator van de Bob Evers, zelf al van Rob Evers, waarvan het vervolgverhaal verscheen in het blad Jeugd in 1943. Van de tweeëndertig oorspronkelijke gebonden delen heeft Mettes er zevenentwintig geïllustreerd. (Alleen de delen 25-26-27-31 en 32 zijn van de hand van Rudy van Giffen.) Bovendien was hij ook de meest produktieve. In de gebonden delen stonden, in tegenstelling tot de latere pockets - enkele uitzonderingen daargelaten -, gemiddeld zo'n 5 à 6 illustraties in het boek zelf. De zgn. boekillustraties. Totaal 132 !! stuks. In het reeds eerder genoemde vervolgverhaal over Rob Evers, maakte hij ook 2 tot 3 tekeningen per aflevering. Bovendien was hij ook verantwoordelijk voor de illustraties in de Wanda Moens-serie, die Van der Heide onder het pseudoniem Sylvia Sillevis uit z'n typemachine ratelde.
De humor die Willy van der Heide in z'n boeken ten toon spreidde heeft Frans Mettes in veel van zijn tekeningen fantastisch kunnen "vangen". Vaak in een karikaturale stijl. Soms ogenschijnlijk simpele lijntekeningen, maar in feite razend knap. De omslagillustraties daarentegen zijn over het algemeen veel realistischer, met de humor en nostalgie van de 50er en 60er jaren. De tekeningen in het blad Jeugd waren ook veel serieuzer dan in het latere boek (Avonturen in de Stille Zuidzee).

        De tweede illustrator, Rudi/Rudy van Giffen (de uitgever wist het af en toe ook niet meer en heeft in de pockets alleen maar R. van Giffen gezet), waar Willy mee samenwerkte, heeft behalve de reeds eerder genoemde delen ook de omslagillustraties van de pocketuitgaven nrs. 1 t/m 6 verzorgd. Deze omslagillustraties zijn wel gebaseerd op de oorspronkelijke tekeningen van Frans Mettes, maar dan in de "Van Giffen" stijl. Waarschijnlijk was dit in opdracht van de uitgever; mocht er van de oorspronkelijke illustraties niet te veel worden afgeweken. (De omslagtekeningen van Bert Zeijlstra echter zijn wel duidelijk afwijkend van de oorspronkelijke "Mettes-plaatjes".)
De pocket-delen 31 en 32 hebben dezelfde omslagillustratie als hun "grote broertjes", de gebonden delen. Voor de (gebonden) delen 25 t/m 27 maakte Van Giffen nog 6 boekillustraties, maar verder niet meer. In de pocket-uitgaven van de delen 1 en 2 staan nog wel illustraties in het boek, maar dit zijn de oorspronkelijke illustraties van Frans Mettes (Overigens zijn ze niet allemaal gebruikt).
De manier van tekenen van Rudy van Giffen is erg realistisch en gedetailleerd. Hij probeert ook veel meer "spannende plaatjes" te maken. Dit deed hij trouwens ook in de Otto Onge-serie, waar de illustraties ook van zijn hand waren. Ook zijn de boekomslagen van Rudy van Giffen over het algemeen kleurrijker dan die van Frans Mettes. Waarom na de drie omslagen van de delen 25 t/m 27 Frans Mettes het weer voor drie delen overnam, alvorens Van Giffen weer de laatste twee delen van een kaft voorzag, is niet duidelijk. Wellicht weet één van de lezers van de Nieuwsbrief het antwoord.

        Nummer drie aan het Bob Evers "illustratie-firmament" van Moriën. Voor veel fans van de serie waarschijnlijk verbonden met hun eerste "Bobje". De pocket-omslagen van deze tekenaar zullen de meeste onder de lezers kunnen dromen. Kleurrijk en vol rake humor. Zijn manier van tekenen heeft mijns inziens zeer duidelijk bijgedragen aan de typering van onze drie vrienden. En dan bedoel ik natuurlijk in je eigen verbeelding. De omslagen van met name Bert Zeijlstra doen dit veel minder.
Moriën was verantwoordelijk voor de pocket-delen 7 t/m 30 en zijn omslagen waren ruim 25 jaar (vanaf 1966/1967) het beeld van de serie. Boekillustraties maakte Moriën niet voor de serie. Weliswaar staan er in de pocket-delen 9 en 11 nog boekillustraties, maar ook deze zijn de oorspronkelijke van Frans Mettes. Ook in de pockets met Zeijlstra-omslag staan dezelfde illustraties. Waarom de uitgever alleen de oorspronkelijke illustraties uit de delen 1-2-9 en 11 heeft gebruikt en verder niet, is voor mij ook onduidelijk. Overigens zijn wel alle oorspronkelijke "situatie-schetsjes" steeds keurig overgenomen in de pocket-edities.

        Carol Voges was voor De Eekhoorn zo'n beetje de huistekenaar voor alle kinderboeken. Toen de serie op een gegeven moment in een ander fonds overging, werd hij gevraagd om bij het verschijnen van een herdruk een nieuwe omslagillustratie te verzorgen. Dit werden er in totaal 16. (Voor de verzamelaars: nrs. 1, 2, 3, 13, 15, 18, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 29, 30 en 31.) Ook veel van de omslagen van Carol Voges hebben een eerder verschenen omslag als "basis". (van Mettes, Van Giffen of Moriën) Zelf zou ik de personen op de omslagen willen omschrijven als realistische stripfiguren. De typering van onze drie vrienden komt bij Voges mijns inziens totaal niet uit de verf, zeker dikke Arie niet. Van elke illustratie van Carol Voges is slechts één druk gemaakt, aangezien de illustraties het leespubliek niet zo erg aanspraken, is men hier op een gegeven moment mee gestopt.

    Als laatste en huidige illustrator werd Bert Zeijlstra aangetrokken. In eerste instantie om de nieuwe delen vanaf 33 te illustreren (1987), maar inmiddels is de hele serie (inclusief de delen 34 en 35, die door Peter de Zwaan herschreven zijn) van een nieuwe omslag voorzien. Mooie aquarellen, prachtig kleurgebruik in realistische en vaak spannende toonzetting. Het type omslag, dat de hedendaagse jeugd zeker aanspreekt. Zeijlstra's illustraties zijn in tegenstelling tot de vorige illustratoren meestal totaal anders dan de oorspronkelijke tekeningen. Juist deze eigen interpretatie van het verhaal spreekt mijns inziens veel lezers erg aan. Mij in elk geval wel. Laten we hopen, dat er nog veel mooie "plaatjes" zullen volgen.

Jack Nowee - Boskoop

© 1998 Hans en Ton Kleppe, Jacoba van Heemskerckstraat 7, 3351 SP Papendrecht

Naar de inhoudsopgave van deze nieuwsbrief
Naar de rubriek "de Bob Evers-nieuwsbrief" (algemene informatie)
Naar de homepage